Arkadaşlarınızı Etkilemek İçin 50 Harika Latince İfade

Ölü bir dil olmaktan çok uzakta, Latin hala günlük konuşmalarımızda çok canlıdır. Carpe diem, et cetera, cum laude, curriculum vitae ve mea culpa, bugün hala yaygın olarak kullanılan Latin atasözlerinden sadece birkaçıdır. Latin’in geri dönüp dönmediği veya yüzlerce yıldır bu kadar havalı olup olmadığı belirsiz. Ama bir şey kesin: Latin atasözleri, günümüzde daha havalı kardeşlerdir. Ve Julius Caesar bu mesajı onaylar.

Hayır, gerçekten. Latin kelimeleri burada ve orada eklemenin birini otomatik olarak daha zeki göstermediğini fark etmedin mi? En sıkıcı konuşma bile doğru Latin deyimlerini kullanırsanız bilgilendirici bir tartışmaya dönüşebilir. İşte kanıt:

— Çikolatalı dondurmayı mı yoksa vanilyalı dondurmayı mı istersiniz?

— Vanilyalı dondurma. Beni tanırsınız: vanilyaya semper fidelis’im.

Muhtemelen zaten tahmin ettiğiniz gibi, semper fidelis ‘in anlamı ‘her zaman sadık’ veya ‘her zaman loyal’dir. Evet, Q.E.D. ya da quod erat demonstrandum (‘gösterilmesi gereken şey’) – ki bu arada, Latin deyimlerinin mikrofon bırakışıdır. Bir şeyi mantıksal olarak nasıl kanıtladığınızı göstermek için, sonucunuzun sonunda Q.E.D.’yi güvenle kullanın. Eksiksiz kelime seçiminizle herkesi etkileyeceksiniz.

Carpe diem ve diğer yaygın Latin deyimleri ve kelimeler

Gerçekten havalı Latin kelimelerine ve deyimlere dalmadan önce, ‘en yaygın Latin deyimleri’ durağında hızlı bir duraklama yapmalıyız. Biliyorsunuz, doğru bir aperitif olmadan ana yemeği tam anlamıyla tadamazsınız. Öyleyse carpe diem, ad hoc, status quo, et cetera’nın anlamıyla başlayalım.

Ama öncelikle, hızlı bir not. Konuşmalarınızda Latin deyim ve ifadelerini ad nauseam (‘aşırı ya da tükenme derecesine kadar’) kullanmaktan kaçının. Bunlar, bilinçli bir şekilde kullanılırsa arkadaşlarınızı (ve düşmanlarınızı) etkileyebilir, ancak aşırı hevesliyseniz aksi de doğru olabilir.

En az bir kere duyduğunuz yaygın Latin ifadeleri

Bunlar neredeyse Julius Caesar kadar ünlü.

• Veni, vidi, vici.

Geldim, gördüm, fethettim.

Julius Caesar’a atfedilen bu ünlü cümle, 47 ÖÇ’de Zela’da Pontus Kralı II. Pharnaces’e karşı hızlı ve kesin zaferini Roma Senatosu’na anlatmak için gönderdiği bir mesajda kullanılmıştır.

• Alea iacta est.

Zar atıldı.

Julius Caesar’ın Rubicon’ı geçerek İtalya’ya giriş yapmak ve Pompey ve Optimateler’e karşı uzun iç savaşı başlatmak için söylediği başka bir Latince ifade. Bu ifadenin anlamı, dönüşü olmayan noktaya işaret eder.

• Carpe diem.

Günü yakala.

Muhtemelen modern zamanların en popüler Latince ifadesi. Neyse ki, bizim daha iyi birimiz var: carpe vinum. Kelimenin tam anlamıyla “şarabı kap”. Cuma gecesi dışarı çıktığında asla unutmayacağın tek Latince ifade. Gece hakkında konuşmak gerekirse, carpe noctem varyasyonunu da hatırlaman gerekiyor ki bu da kelimenin tam anlamıyla “geceyi kapmak” anlamına geliyor. Her durumda, genel anlamı her şeyin en iyisini yapmaktır.

Latin kelimeleri bu ve şura kullanmak otomatik olarak sizi daha zeki gösterecektir.

• Cogito, ergo sum.

Düşünüyorum, öyleyse varım.

Fransız filozof René Descartes tarafından Latince olarak söylenen bir dictum (‘genel bir doğruyu ifade eden kısa ifade’).

Descartes’in bilmediği şey, günümüzde insanların genellikle “bibo, ergo sum” versiyonunu tercih etmektir, bu da kelimenin tam anlamıyla “İçtiğim için varım” anlamına gelir.

• In vino veritas.

Şarapta, gerçek var.

Dikkatli ol eğer o Cuma gecesi çıkışında hakkında konuştuğumuz gibi carpe vinum yaparsanız. Bu Latin sözü, çok fazla alkol içerseniz muhtemelen tüm sırlarınızı dökeceğinizi önerir.

• Et tu, Brute?

“Ve sen, Brutus?”

Veya “Sen de mi, Brutus?”. Bu Latin alıntı, William’ın “Julius Caesar” adlı oyununda Caesar’ın suikast anında karşımıza çıkar. Dostu Marcus Junius Brutus’u suikastçılardan biri olarak tanıyan Julius Caesar, bu son sözleri söyler.

O sahne gerçekten çok trajik, ancak günümüzde, bu ifade bir arkadaşın fikir değiştirmesini kınamak için şaka yoluyla kullanılabilir.

• Acta, non verba.

Eylemler, kelimeler değil.

Res, non verba gibi, bu deyimin İngilizce eşdeğeri “eylemler kelimelerden daha yüksek sesle konuşur”. Başka bir deyişle, onun üzerinde harekete geçin veya her zaman beyanlarınızı eylemlerle takip edin.

• Carthago delenda est.

Kartaca yok edilmeli.

Roma ve Kartaca arasındaki Üçüncü Punik Savaşı’ndan önce, Roma politikacısı Cato the Censor tüm konuşmalarını bu cümle ile sonlandırmıştı. Her ne kadar bunu savaşı teşvik etmek amacıyla yapsa da, günümüzde bu ifade, bir fikri kesinlikle destekleme şekliniz olarak mecazi bir şekilde kullanılabilir.

Ortak Latin kelimelerinin

Muhtemelen bunları duydunuz ama ne anlama geldiklerini hiç bilmediniz. Bu durumu değiştirme zamanı geldi.
Certainly, I can help with this. Below is the structure with Latin terms, their English meanings, and their corresponding Turkish translations:

• Ad hominem

Kişiye doğru

Kişiye karşı argüman anlamına gelen argumentum ad hominem’in kısaltması. Burada konuşmacı, argümanın kendisi yerine diğer kişiye saldırır.

 

• Quid pro quo

Bir şey için bir şey

Ya da ‘bunu için şu’. Bir şeyin karşılığında verilen bir lütuf. “Sırtımı kaşırsan ben de seninkini kaşırım”a benzer.

• Deus ex machina

Makineden Tanrı

Çözülemeyen bir problemi çözmek için kullanılan bir kurgu aracı. Filmlerde veya kitaplarda gevşek uçları bağlamanın tembel veya ucuz bir yolu olarak kabul edilir. Game of Thrones’da Arya’nın Gece Kralını öldürmesi iyi bir örnektir.

• Ad hoc

Bu için

Ya da ‘bu amaç için’. Planlanmayan, ancak sadece gerektiğinde yapılan bir şey. Ad hoc bir toplantı.

• Mea culpa

Benim hatamdan

Birinin hatasını kabul etmesi veya suçunu itiraf etmesi.

• Status quo

Mevcut durum

Genellikle sosyal veya politik meselelerle ilgili olarak kullanılır. “Yetkililer, status quo’yu sürdürmek istedi, bu nedenle yeni üyeleri kabul etmek için oy kullanmadılar.”

• Per se (ve ‘per say’ değil)

Kendisi olarak

Bir şeyi kendi başına, diğer şeylerle bağlantılı olmaktan ziyade tanımlamak veya hakkında konuşmak için kullanılır. “Latince’yi per se sevmiyorum, daha ziyade modern dillere etkisini seviyorum.”

• Alma mater

Besleyici anne

Biri’nin daha önce eğitim aldığı kurumu tanımlamak için kullanılır. Okulun öğrencilere entelektüel besin sağladığını öne sürer.

• De facto

Gerçekte

Belki de yasal olmayan bir şeyin gerçekte var olduğunu tarif eder. De jure ile karşılaştırılır, yasa göre olan olaylara atıfta bulunur.

• Persona non grata

Hoş karşılanmayan kişi

Özellikle diplomasi, ama aynı zamanda günlük konuşmalarda kullanılır. “Julian, Miriam’ı rencide ettiği için bizim için persona non grata.”

• Bona fide

İyi niyetle

Bir şey iyi niyetle yapıldıysa, o zaman samimi, gerçek veya otantiktir.

• Sui generis

Kendi türünden

Tek başına bir sınıf oluşturma. Eşsiz. Örneğin Mozart’ı düşünün.

• Sine qua non

Olmadan, değil

Mutlak olarak gerekli bir şey. Daha net bir çeviri, ‘(bir şey) olmadan, (başka bir şey) mümkün olmaz’ olabilir. “Yaratıcılık, roman yazmak için sine qua non’dur.”

• Ad infinitum

Sonsuzluğa kadar

Önceki Latin kelimelerinin aksine, bu oldukça açıklayıcıdır.

• Et cetera

Ve diğer benzer şeyler

Her öğrencinin favorisi. Hepimiz bu kelimenin ne anlama geldiğini biliyoruz, değil mi?

Bir Gerçek Julius Caesar Gibi Sizi Seslendirecek Havalı Latin Deyimler

Bu aşağıdaki havalı Latince deyimler hakkında en havalı olan şeyi biliyor musunuz? Onlar hep güncel. Eğer zaman yolculuğu birkaç yıl içinde icat edilirse, hangi yüzyılı seçerseniz seçin, işinize yarayacaklar. Ayrıca, bu seçim yalnızca en alakalı ifadeleri içerir, bu yüzden gereksizliği konusunda endişelenmenize gerek yok.

Roman ikinci benliğinizi hayata geçirmeye hazır olun 3… 2… 1’de. Başla!

1. Castigat ridendo mores.

Gülme ahlakı düzeltir.

Bu ifadeye göre, kötü alışkanlıkları üzerine gülererek düzeltmek varsayılıyor. Tabii ki, yabancılara gülmek olmaz, ancak yakın arkadaşlarınız muhtemelen bu fikri beğenecektir.

2. Cui bono?’ kimin yararına?

Kimin için iyi?

Ya da kim fayda sağlar? Sequere pecuniam (“paranın peşinden git”) ifadesine benzer şekilde, bu cümle, hoş karşılanmayan bir olaydan fayda sağlayacak kişinin suçlunun olduğunu öne sürer.

3. Beni ayağıyla rahatsız ediyor.

Ayağımda beni rahatsız ediyor.

İngilizce deyim “ayakkabısındaki çakıl taşı”na benzer şekilde, “me vexat pede” rahatsızlık oluşturan önemsiz bir durumu ya da kişiyi ifade eder. Romalılar artık o kadar ciddi görünmüyorlar, değil mi?

4. Mulgere hircum.

Bir erkek keçiyi sağmak.

Hatalı mıyım yoksa bu, yakında en sevdiğiniz Latin ifadesi mi olacak? İmkansızı denemeye dair bir ipucu vermesine rağmen – bu çok ciddi bir konu – imajı görünce gülümsemekten kendinizi alamazsınız.

5. Hiçten hiçbir şey yaratılmaz. ‘Ex nihilo nihil fit.

Hiçbir şey, hiçlikten gelmez.

Lucretius böyle demişti. Aslen “başarı için çalışmak gereklidir” anlamına gelen bu ifade, modern yorumu ile “her şeyin bir başlangıcı vardır” anlamını taşır.

6. Nemo saltat sobrius.’ Hiç kimse ayıkken dans etmez.

Kimse ayıkken dans etmez.

Cicero hakkında duydunuz mu? Ünlü Roma devlet adamı, avukat, bilim insanı, filozof ve Akademik Şüphecilik? Evet, bunu o dedi. Büyük olasılıkla carpe vinum’un favori mottosu olduğu ilginç bir gece sonrasında.

7. Yasak olanın peşinden gidiyoruz.

Yasak olan için çabalarız.

Ovid’in ‘Amores’ından. Bu davranış modern dünyaya yabancı değil. Felsefeciler arasında çok tartışılan, nitimur in vetitum aynı zamanda Havva’yı yasak meyveden ısırık almaya iten şeydi.

8. Caesar non supra grammaticos.

İmparator, dil bilimcilerin üzerinde değildir.

Herhangi bir dil bilgisi nazisi tanıyor musunuz? Çünkü onlar bu Latin deyimini sevecekler. Kökeni 1414 yılına, Kutsal Roma İmparatoru Sigismund of Luxembourg’un Konstanz Konseyi’ne yaptığı konuşma sırasında bir dil bilgisi hatası yaptığı zamana kadar uzanır. Hatanın kendisine işaret edilmesinin ardından Sigismund, öfkeli bir şekilde dil bilgisi kuralını kendi hoşuna gidecek şekilde değiştirmeye karar verdi. Bu noktada, Konsey’in bir üyesinin ayağa kalktığı ve “Caesar non supra grammaticos” dediği söylenir. Oldukça havalı bir hikaye, değil mi?

9. Pecunia non olet.

Para kokmaz.

Suetonius’a göre, Roma imparatoru Vespasian bir idrar vergisi koyduğunda, oğlu Titus paranın iğrenç doğası hakkında şikayette bulundu. Şimdi muhtemelen kendi kendinize göklerde neyin adı bir idrar vergisi diye soruyor olmalısınız. İşte, Roma’nın kamu tuvaletlerinden toplanan idrar, birçok kimyasal süreç için bir bileşen olarak satıldı. Yani hayır, Roma halkı idrar yapmak için vergi ödemezdi. Bunun yerine, idrarın alıcıları ödedi.

Muhtemelen ne olduğunu tahmin edebilirsiniz. Vespasian’ın oğluna verdiği yanıt, bir altın madeni para kaldırıp koklayıp koklamadığını sormaktı. Gerisi… tarih.

10. Plenus venter non studet libenter.

Dolu bir mide, çalışmayı sevmez.

Dürüst olmak gerekirse, karnım da açken çalışmayı sevmez. Ya seninki ne düşünüyor?

Her neyse, görünüşe göre Romalılar, büyük bir öğün sonrası konsantre olmanın zor olduğuna inanıyordu.

11. Festina lente.

Yavaşça acele et.

Augustus’a atfedilen bir oksimoron ifade. Bana sorarsan, bu bir dahi. “Daha çok acele, daha az hız” anlamına gelen, festina lente esasen sizin hızlı ama dikkatli bir şekilde ilerlemenizi teşvik eder.

12. Barba non facit philosophum.

Bir sakal sizi Latincede olduğu gibi bir filozof yapmaz.

Herkesi büyülemek mi istiyorsunuz bilgili yollarınızla? İngilizce eşdeğerinin yerine bu Latincede ifadeyi kullanın: “elbise adamı yapmaz”. Ya da benzer şekilde, cucullus non facit monachum (“cübbe rahibi yapmaz”).

13. De gustibus non est disputandum.

Tatlar hakkında tartışılacak hiçbir şey yok.

Farklı deyim, aynı hikaye. Rica ederim.

14. Timeo Danaos et dona ferentes.

Hediyeler getirseler bile Yunanlilardan korkarım.

Equo ne credite (“Ata’ya güvenmeyin”)’e benzer. Bu ifade, Laocoön’ün teoride Troyalılar’a Yunanlıların ahşap atını kabul etmemeleri konusunda uyarıda bulunduğunda kullanılır. Günümüzde, bu ifade arkadaşlar arasında mecazi bir şekilde kullanılabilir.

15. ‘Dulce est desipere in loco.’ ifadesi, yerinde saçmalamanın tatlı olduğunu ifade eder.

Arada bir aptal rolü yapmak tatlıdır. / Arada sırada rahatlamak hoştur.

Horace tarafından ‘Odes’ adlı eserde. Suçlu olarak kullanılmayan dahiyane Latinca ifade. Bunu değiştireceğinize güveniyorum.

16. Audentes fortuna iuvat.

“Şans, cesur olanları tercih eder.”

Sözde Plinyus the Elder’ın 79 yılında Vesuvius’un patlamasından arkadaşı Pomponianus’u kurtarmak için Pompeii doklarından ayrılmadan önce son sözleri. Bu ifade aynı zamanda Vergilius’un Aeneid adlı eserinde de yer alır.

17. İşte böyle.’

Böylece gerçekten.’

Romalılar hakkında komik bir şey. Anlaşılan, ‘evet’ kelimesi yokmuş, bu yüzden onun yerine ita vero demişler.

18. İşte bahsi geçen kurt. ‘Lupus in fabula.’

Hikayedeki kurt.’

“Şeytandan bahsetmek”in Latin versiyonu. Birisi hakkında konuşursunuz ve aniden ortaya çıkarlar, neredeyse onları çağırıyormuşsunuz gibi, bu atasözü tam olarak uygundur.

19. Memento vivere.’ unutma.

‘Yaşamayı unutma.’

Hepimiz memento mori (“ölmen gerektiğini unutma”) hakkında duydular, ancak görünüşe göre hayat üzerine daha iyimser bir bakış açısı da varmış.

20. ‘Risus abundat in ore stultorum.’ Türkçesi: Aptalların ağzında gülümseme bol olur.

Aptalların ağzında kahkaha bolca bulunur.

Per risum multum poteris cognoscere stultum ( “Aşırı gülme ile aptalı tanıyabilirsiniz”) ifadesine benzer şekilde. Kendi şakalarına bile söylemeden önce gülme eğiliminde olan o bir arkadaşınız var mı? Eğer evet ise, bu söz onlar için. Tabii ki, kolayca alınmıyorlarsa.

21. Surdo oppedere.

Sağırların önünde geğirmek.

Latin dilini sevmelisiniz. Bu ifadenin varlığını öğrendikten sonra, mümkün olduğunca çok Latin ifadesini öğrenmeye çalışmakta başarısız olduğumu düşünmedim.

Yeterince açık değilse, surdo oppedere işe yaramaz bir eyleme işaret eder.

22. Ya Caesar ya hiç.

Ya Caesar ya hiç.

Ya “hepsi ya da hiç”. Bu, kötü ünlü İtalyan kardinal Cesare Borgia’nın kişisel mottomuydu. Günümüzde bu ifade, en iyi olma konusunda mutlak isteği belirtmek için kullanılabilir.

23. Mortuum flagellas.

Ölü bir adamı kırbaçlıyorsunuz.

Hiç pişmanlık duymayan birini eleştirdiniz mi? Bu ifade tam olarak bunu çok daha yaratıcı ve ilginç bir şekilde anlatıyor. Bunu hatırlamalıyız.

Aşk hakkında Latince deyimler

Latin ifadelerin üzerinde pozitif bir tonla gezinmemizi sonlandırırken, Romanların aşk hakkında ne söyleyeceğini görelim. Gerçekten de onlar daha çok savaşlar hakkında konuşmuşlar, ama hayatınızda bu tür negatifliğe ihtiyacınız yok, değil mi? Neden savaş üzerine, aşk her ne olursa olsun kazanmıyor mu?

1. Si vis amari ama

Sevilmek istiyorsan, sev.

Seneca tarafından Lucilius’a yazılan mektuplarının altıncısında yazılmıştır. Bu ifade çift bir anlam içerir: ‘sadece sevgi dolu ruhlar sevgi ilham edebilir’ ve ‘kendin sevmediğin kişilerden sevgi bekleyemezsin’.

2. Amor vincit omnia.

Aşk her şeyi fetheder.

Genellikle Latin şair Virgil’e atfedilen bu popüler Latin deyimi, aynı zamanda İtalyan Barok sanatçı Caravaggio’nun bir resminin adıdır.

3. Ubi amor, ibi dolor.

Aşkın olduğu yerde, acı da vardır.

Ne kadar güzel olursa olsun, aşk da acıtabilir. Bu ifade, karşılıksız aşktan bahsediyorsak özellikle, aşkın bir kişinin ruhuna verebileceği acıya atıfta bulunur.

4. Amor et melle et felle est fecundissimus.

Aşk hem bal hem de zehirle zengindir.

Görünüşe göre aşk, Antik Roma’da hiç de farklı değildi. Bu alıntı, Titus Maccius Plautus’un ‘Cistellaria’ adlı oyununda yer aldı.

5. Hei mihi! Quod nullis amor est medicabilis herbis.

Ah benim! Aşk, otlarla tedavi edilemez.

Ovid’in ‘Metamorphoses’inden. Acını biliyoruz, Ovid.

Neden Latince deyimleri ve atasözlerini öğrenmelisiniz?

Ciddi olarak ifade etmek gerekirse, Latin özdeyişler, alıntılar ve deyimler, kelime dağarcığınızı genişletmenin ve her gün kullandığimız sözcüklerin kökenini daha fazla öğrenmenin eğlenceli bir yoludur. Latin, büyük bir dil ailesinin ortak atası olmasının yanı sıra, Almanca dillerini de (İngilizcenin bir parçası olduğu) etkilemiştir. Bu yüzden, gündelik konuşmalarda Latin kelimeler ve ifadeler kullanarak usta hatiplerden ilham almanın oldukça aydınlatıcı olabileceğini kanıtlamaktadır.

Ayrıca, Latin dili sizi birçok meslek ya da sadece bilgili insanlarla yapılan tartışmalar için hazırlayabilir. Bu alanlar hukuk, tıp, bilim, müzik, teoloji, felsefe, sanat ve edebiyatı içerir. Birçok bilim insanı, Latin dilinin zihni keskinleştirdiğine ve analiz yapma ve dikkat yeteneğini artırdığına inanmaktadır.

Ayrıca, Latin dilinde yaşam dersleri, mottolar ve yaşamak için sözcükler bakımından zengindir. Bu deyimleri öğrenerek sadece kelime dağarcığınızı değil, aynı zamanda yaşam deneyiminizi de geliştirirsiniz.

Son olarak ama kesinlikle en önemsiz değil, bir veya iki havalı Latin kelimesini burada orada bırakmak, soğukluk seviyenize en az 50 puan ekleyecektir.

---

Gerçek bir Julius Caesar gibi Latince konuşun.

Latin dil artık yalnızca bilim insanları veya Katolik Kilisesi için tasarlanmış bir gizli kod değil. Hemen şimdi, Mondly ile bölümlere ayrılmış dersler ve pratik konular kullanarak Latin öğrenebilir ve Romalıların günlük hayatlarında nasıl konuştuğunu keşfedebilirsiniz.

Yakında, kendinizi gerçek bir Julius Caesar gibi konuşabilir hale geleceksiniz.

Mondly’yi ücretsiz olarak telefonunuzda veya tabletinizde kullanmaya başlayın ve hızlı bir şekilde, her zaman, her yerde Latin öğrenin.